De laatste jaren is er in de ontworming van paarden nieuw inzicht gekomen en veel veranderd in korte tijd. De meeste mensen zullen al wel gemerkt hebben dat je niet zo maar meer wormenkuren kan krijgen in de winkels of via internet. Wormenkuren kun je tegenwoordig alleen op recept krijgen (of) via je dierenarts. Deze verandering lijkt op het eerste gezicht lastig en nodeloos ingewikkeld, maar de verandering in de wetgeving is met een goede reden en belangrijk om te weten. Vroeger werden paarden zeer regelmatig en allemaal tegelijk ontwormd met de hoop om de paarden wormvrij te krijgen. Tegenwoordig weten we dat “wormvrij” een illusie is en dat te frequent ontwormen er helaas voor gezorgd dat een groot deel van de ontwormingsmiddelen die nu op de markt zijn, niet meer goed werkzaam zijn tegen alle verschillende wormsoorten. Wanneer we door zouden gaan met deze “ouderwetse” manier van ontwormen is de kans reëel dat op korte termijn er geen werkzame wormmiddelen meer zijn voor de meest voorkomende worm, de rode bloedworm. Daarnaast merkten we door jarenlange ervaring met mestonderzoek dat veel, vooral volwassen paarden, nooit een noemenswaardige wormbesmetting hebben en dus zelden ontwormd zouden moeten worden. Heel veel paarden worden in Nederland te frequent ontwormd en het aantal ontwormingsmiddelen wat nog werkzaam is wordt schrikbarend snel kleiner. Tijd voor verandering dus!
Recent (2019) is ook aangetoond dat het gebruik van ontwormingsmiddelen bij paarden ook bijdraagt aan de achteruitgang van de insectenpopulatie in Nederland. Omdat insecten een belangrijke rol spelen in het ecologische systeem moeten we ook om die reden onnodig gebruik van ontwormingsmiddelen zo veel mogelijk voorkomen.
Op maat ontwormen
Zoals eerder gezegd heeft lang niet elk paard last van wormen. Het risico op een wormbesmetting is per paard verschillend en hangt onder andere af van: leeftijd, weerstand, huisvesting, (weide)management en ontwormingsgeschiedenis. Dit betekent dat per bedrijf het risico op een besmetting kan verschillen en het is zelfs zo dat de wormbesmetting per paard op het bedrijf anders kan zijn. Dit klinkt ingewikkeld en dat is het ook.
De dierenarts die jou, je bedrijf, de paarden en de verschillende wormen als geen ander kent is de aangewezen persoon om jou te begeleiden in het wormmanagement. De dierenartsen van Paardenpraktijk Utrecht hebben jarenlang ervaring op het gebied van mestonderzoek en management en assisteren graag bij deze lastige materie. Zij zullen op grond van een risico-inventarisatie een individueel en passend advies geven voor jouw paard. Daarnaast kunnen zij je managementadviezen geven waardoor je de wormen deels kunt bestrijden zonder medicijnen. De risico inventarisatie bestaat uit regelmatig mestonderzoek en uitgebreide vragen over jouw paard, zijn weidegenootjes, en de manier waarop jouw paard “gehuisvest” is.
Mestonderzoek
Een onmisbaar instrument om de wormbesmetting van je paard in kaart te brengen is het regelmatig onderzoeken van de mest. Door het onderzoek is niet alleen duidelijk of je paard wormen bij zich draagt maar ook welke wormsoort aanwezig is. Elke wormsoort heeft namelijk zijn eigen behandeling nodig. Naast het onderzoek naar wormen wordt de mest ook onderzocht op de hoeveelheid zand in de mest en de structuur van de mest. Meer dan wormen alleen dus.
Beperkingen mestonderzoek
Goed om te weten is dat niet alle wormsoorten met het reguliere mestonderzoek gevonden worden. De belangrijkste gelukkig wel: de rode bloedworm, spoelworm en veulenworm. De aarsmaden en lintworm vind je zelden via het regulier mestonderzoek, deze wormsoorten zal je anders moeten opsporen. Aarsmaden kun je vinden met de plakbandmethode en de lintworm kun je met het blote oog in de verse mest zien zitten. Ook is het goed om te weten dat in de winter het mestonderzoek voor de rode bloedworm niet optimaal is; In het geval van een ontoereikende wormbestrijding in de voorgaande zomer zijn er soms geen eieren in de mest maar wachten de grote hoeveelheden slapende bloedwormlarven in de darmwand op een goed moment om schade te gaan veroorzaken. Het klinisch beeld, de leeftijd, omgeving en voorgeschiedenis (de risico-inventarisatie dus), zijn naast het mestonderzoek essentieel voor een goed advies. In sommige gevallen is het zelfs verstandig dit aan te vullen met een bloedonderzoek.
Omdat het mestonderzoek niet betrouwbaar genoeg is om de besmetting met aarswormen, lintwormen, strongylus vulgaris en horzellarven te bepalen adviseren wij alle paarden elk najaar te behandelen met een middel dat in ieder geval werkt voor deze 4 nare parasieten.
Praktische zaken
U kunt de mestmonsters met de ingevulde vragenlijst meegeven aan de dierenarts of in de speciale enveloppen naar de praktijk versturen. Een handleiding hiervoor vindt u op de volgende pagina.
