Een van de veel voorkomende vormen van koliek is de verstopping van de dikke darm door stro. We zien deze koliek vaker in de herfst, kort nadat de paarden van weidegang naar de stal zijn overgegaan. De symptomen zijn eerst over het algemeen niet heel ernstig. Sommige paarden (onder andere Friese paarden, IJslandse paarden of ezeltjes) kunnen zelfs al dagen milde koliek (traag eten, gevoelige buik, sloom) hebben zonder dat de eigenaar gealarmeerd is. Als er nog enige doorstroming van darminhoud is komt er nog mest af. De mest is dan droog en valt gemakkelijk uiteen. Soms is opgevallen dat het paard minder heeft gemest. Koliekverschijnselen beginnen vaak met sloomheid, minder graag eten, krabben met de voorbenen, gestrekt staan of plat liggen, een wat harde, gevoelige buik en vaker dan anders liggen op soms vreemde plaatsen. Als door de verstopping de darm volledig afgesloten is kan het snel slechter gaan en worden de symptomen ernstiger.
Een typisch moment waarop veel koliek door stroverstopping gezien wordt is enkele dagen als de paarden plotseling op stal gezet worden zoals vaak gebeurd aan het einde van het weideseizoen. Deze paarden aten vooral sappig, vochtig en gemakkelijk te verteren gras en waren de gehele dag in beweging. Op stal krijgen veel paarden beperkt ruwvoer en gaan om aan de kauwbehoefte te voldoen, eten van de bodembedekker. Daarnaast bewegen ze minder waardoor ook de darmbeweging minder geactiveerd wordt. Een en ander wordt versterkt als de paarden minder vocht opnemen door een beperkte verstrekking van water bijvoorbeeld door een krap afgestelde zelfdrinker of een andere kwaliteit van het drinkwater. Deze typische verstopping in de dikke darm kan eveneens ontstaan als de dieren niet ineens veel stro maar erg droog, slecht verteerbaar materiaal (zoals graszaadhooi) eten, zeker als dit product in de darm ook veel vocht opneemt zoals bijvoorbeeld bij vlas gebeurd. De verstopping zal steeds verder indrogen en vaster komen te zitten doordat de dikke darmwand water blijft opnemen uit de darminhoud. Verstoppingen komen vaker voor bij paarden met een slecht gebit die stengelig droog ruwvoer te eten krijgen. Paarden die in het verleden ernstige bloedworminfecties hebben gehad kunnen door darmschade levenslang onvoldoende beweging hebben van de dikke en blinde darm waardoor eerder verstoppingen ontstaan.
De diagnose stelt de dierenarts door het klinisch onderzoek aangevuld met een rectaal onderzoek van het maagdarmkanaal. De behandeling bestaat uit vaak herhaalde injecties met pijnstilling, toediening van minerale oliën en vocht met een maagsonde en het laten vasten van het paard. Als het paard onvoldoende vocht heeft opgenomen kan het nodig zijn infusen toe te dienen. Bij enkele ernstige gevallen of gevallen waarbij hulp laat is ingeroepen kan incidenteel een operatie onder volledige narcose nodig zijn.
Lang niet alle paarden die plotseling opgestald worden zullen problemen krijgen, toch is het verstandig om bij grote overgangen in het management (voer, beweging, water) van de paarden te bekijken hoe ongemakken en kolieken voorkomen of in een vroeg stadium herkend kunnen worden.
- In het algemeen moet geprobeerd worden veranderingen in ruwvoer geleidelijk, liefst in twee weken te realiseren. Dus voer in het einde van de weideperiode ook het ruwvoer dat tijdens de stalperiode gegeven gaat worden.
- Geef in het begin van de stalperiode liever geen of beperkt ruwvoeders die slecht verteerbaar en erg droog zijn zoals graszaadhooi.
- Voorkom dat de dieren bodembedekkers (stro, vlas, houtkrullen) gaan eten door ze steeds ruwvoer ter beschikking te stellen. Als het niet de bedoeling is om onbeperkt ruwvoer te geven kan het helpen om het ruwvoer aan te bieden in zogenaamde slowfeeders. Tegenwoordig zijn slowfeeders ook als hooizakken of hooinetten met kleine openingen (en zonder onveilige touwen) beschikbaar.
- Biedt onbeperkt smakelijk water aan. Controleer bijvoorbeeld de zelfdrinker. De opname van water kan vergroot worden door het verstrekken van de krachtvoeders in de vorm van slobber (kan ook gewoon door gewone brokken te weken in water). Door het verstrekken van extra keukenzout in het krachtvoer (een eetlepel per dag) zullen de paarden meer gaan drinken. Ook kan het helpen het ruwvoer te bevochtigen.
- De darminhoud zal gemakkelijker doorstromen als plantaardige oliën (maiskiem-, zonnebloem- of lijnzaadolie), vlozaad of gekookte lijnzaad gevoerd worden.
- Geef de dieren ook als er geen weidegang meer mogelijk is zo veel mogelijk beweging.
- Laat het gebit van het paard regelmatig controleren en zorg voor een adequate wormbestrijding.
- Houdt steeds de mest van het paard in de gaten. Droge mest kan een aankondiging zijn van een verstopping.
